Poznaj nowe wymagania ISO 14001:2015
Podstawowym założeniem normy ISO 14001:2015 jest osiągnięcie stanu równowagi pomiędzy środowiskiem, społeczeństwem i ekonomią. Równowaga ta jest uznawana za niezbędną i ma na celu zaspokojenie potrzeb obecnego pokolenia w taki sposób, aby nie zmniejszyć szans w tym zakresie przyszłym pokoleniom.
Międzynarodowa organizacja ISO jako główne cele rewizji normy ustanowiła:
- harmonizację – ukierunkowanie i utrzymanie zgodności z tzw. Hig Level Structure,
- podejście oparte o postępowanie z ryzykiem,
- umiejscowienie zarządzania środowiskowego w zarządzaniu strategicznym organizacji,
- postawienie nacisku na integrację zarządzania środowiskowego w procesy biznesowe,
- utrzymywanie dowodów realizacji skutecznych działań środowiskowych poprzez stosowanie kluczowych wskaźników,
- ustanowienie jako priorytetu podejścia do cyklu życia,
- zewnętrzną komunikację i raportowanie jako narzędzie przywrócenia zaufania do organizacji i systemów.
Kontekst organizacji
To nowe pojęcie w systemach zarządzania jakością czy też środowiskiem, które zostało wprowadzone przez normę ISO 14001:2015. Należy zwrócić uwagę na jego dwa aspekty: zrozumienie organizacji i jej kontekstu oraz zrozumienie potrzeb i oczekiwań zainteresowanych stron.
Przy obu tych tematach chodzi o to, aby przez określenie wymagań, które wpływają na planowanie systemu zarządzania jakością, dokonać analizy otoczenia. Jest ona niezbędna dla właściwego rozpoznania uwarunkowań, w jakich działa obecnie firma i będzie funkcjonować w przyszłości. Należy zaznaczyć, że norma ISO 14001 bierze pod uwagę zarówno otoczenie bliższe, jak i dalsze. W ten sposób wniesiono dużo więcej do strategii organizacji niż miało to miejsce w przeszłości.
Nowym wymogiem jest też konieczność uwzględnienia kontekstu i oczekiwań zainteresowanych stron podczas planowania systemu zarządzania środowiskowego oraz określania zagrożeń i szans związanych z wpływem na środowisko.
Niezbędne jest również utrzymywanie udokumentowanych informacji odnośnie tych zagadnień. Wymagania i oczekiwania zainteresowanych stron, a także ich zmienność, powinny być również jednym z tematów omawianych podczas przeglądu systemu zarządzania.
Kolejnym wymaganiem, które wcześniej nie występowało, jest ustalenie odpowiedzialności za kontakty z zainteresowanymi stronami, gromadzenie i opracowanie odpowiednich informacji dotyczących ich wymagań i oczekiwań oraz prezentacja tych informacji. Różne obszary będą nadzorowane przez różne struktury organizacyjne: wymaganiami prawnymi – zarząd organizacji, kancelaria prawna, lub wyznaczona osoba, wymaganiami klientów w zakresie wpływu produktów na środowisko – personel związany z obsługą klienta, wymaganiami w stosunku do dostawców – produkcja, logistyka, personel związany z audytami dostawców, wymaganiami wynikającymi z otoczenia organizacji – personel odpowiedzialny za kontakty z otoczeniem, kontrolami organów ochrony środowiska – pełnomocnik ds. SZŚ, zarząd, osoby odpowiedzialne.
Planowanie operacyjne, kontrola I nadzór
Jak podaje DNV GL, nowelizacja ISO 14001 zmienia spojrzenie na zarządzanie środowiskowe w firmie. Dotychczas systemowe podejście wymagało wzięcia pod uwagę procesów biznesowych w trakcie planowania systemu zarządzania środowiskowego, teraz stosowana będzie odwrotna praktyka: firma wdrażająca wymagania ISO 14001 we wszystkich swoich procesach biznesowych uwzględni ich wpływ na środowisko.
Nowelizacja normy wymaga bowiem, by wziąć pod uwagę perspektywę cyklu życia na każdym etapie realizacji produktu lub usługi. Nie chodzi tu o szczegółową analizę, a jedynie o uwzględnienie wpływu na środowisko, rozpoczynając od procesu planowania produkcji, aż po ostateczną utylizację wyrobu.
Kolejnym zagadnieniem, które nabiera innego wymiaru, to wprowadzenie wymagań środowiskowych odnośnie produktów i usług oraz nadzoru potwierdzającego, że te wymagania zostały spełnione. Zasadniczą zmianą jest konieczność utrzymywania kontroli wobec podwykonawców, którzy realizują swoje usługi na własnym terenie. Dotychczas kontrola obejmowała jedynie zagadnienia techniczne, mające wpływ na jakość produktu, teraz zainteresowaniem przedsiębiorstwa powinny być również zagadnienia związane z wpływem działalności podwykonawców na środowisko w czasie realizacji zamówienia.
Doskonalenie wg ISO 14001:2015
W wymaganiach normy ISO 14001 dotyczących doskonalenia wskazano wymóg, aby przedsiębiorstwo same określało jakie obszary należy doskonalić, aby poprawić środowiskowe efekty jego działalności. Obecnie działania w przypadku wystąpienia niezgodności opierają się na sześciu krokach:
- podjęcie działań na miejscu (nadzór i korekcja),
- zajęcie się następstwami i łagodzeniem niekorzystnych wpływów na środowisko,
- ustalenie przyczyn niezgodności,
- określenie, czy występują lub czy mogą wystąpić w przyszłości,
- zaplanowanie i wdrożenie działań korygujących,
- przeprowadzenie oceny skuteczności podjętych działań korygujących.
Dlaczego warto certyfikować i przeprowadzać szkolenia ISO 14001?
Wdrożenie ISO 14001 daje wymierne oszczędności przez poprawę skuteczności i produktywności przedsiębiorstwa. Drogą do tego jest znalezienie sposobów na ograniczenie ilości odpadów oraz usuwanie ich bardziej efektywnie przez lepsze wykorzystanie energii. Ponadto wdrożenie to stanowi przewagę konkurencyjną w działaniach marketingowych.
